Vragenlijsttests

Geest in getal (1905 - heden)

Tegenwoordig denken we bij psychologische tests niet meer aan schedels, inktvlekken of apparaten, maar vooral aan vragenlijsten. Een van de grondleggers van de vragenlijsttests was een Nederlander, de Groningse filosofiehoogleraar Gerard Heymans.

Erfelijkheid

Heymans ontwikkelde in 1905 een van de eerste psychologische vragenlijsten, zijn zogenaamde heriditeitsenquête. Doel hiervan was om na te gaan of psychologische eigenschappen erfelijk waren - een nog steeds actuele vraag. Typisch genoeg werd de vragenlijst niet door de onderzochten zelf ingevuld, maar door hun artsen....

Kubus van Heymans

Mede op basis van zijn vragenlijsten ontwikkelde Heymans een eigen persoonlijkheidstheorie. Volgens hem kon de persoonlijkheid ontleed worden in drie fundamentele dimensies: activiteit, emotionaliteit en de wijze van reageren op prikkels van buitenaf (primair of secundair). Dit leidde tot de beroemde ‘Kubus van Heymans’: een driedimensionaal persoonlijkheidsmodel, met op de hoekpunten de acht meest uitgesproken persoonlijkheidstypen, zoals de cholericus (actief, emotioneel, primair) en de flegmaticus (actief, niet-emotioneel, secundair).

Jaren zestig

Aanvankelijk waren vragenlijsttest onder Europese psychologen niet erg populair. Exactelingen gaven de voorkeur aan apparatentests, anderen meenden dat projectietests als de Rorschach een vollediger beeld gaven van de persoonlijkheid. Pas in de jaren zestig zouden de vragenlijstentest uitgroeien tot het standaardgereedschap van de testpsycholoog.