Persoonlijkheid, wat is dat?

Big Five

Naar de test

Zoek je de betekenis op van de term persoonlijkheid, dan lees je: ‘datgene wat een persoon karakteriseert’. In het dagelijks taalgebruik wordt ook wel gesproken van karakter, identiteit of aanleg.

Wetenschappers houden er uitgebreidere definities van persoonlijkheid op na. Een van die definities is van de Amerikaanse psychologen Randy Larsen en David Buss¹. Zij verstaan onder persoonlijkheid ‘de stabiele, georganiseerde verzameling psychologische eigenschappen en mechanismen in de mens die zijn of haar interacties met en aanpassingen aan de psychische, sociale en fysieke omgeving beïnvloeden.’

Belangrijke woorden in deze definitie van persoonlijkheid zijn:

• Stabiel - Je persoonlijkheid verandert niet zomaar van de ene op de andere dag. Als deze al verandert, gaat dat langzaam.
• Eigenschappen en mechanismen - Persoonlijkheid kan worden opgedeeld in verschillende onderdelen of eigenschappen. In de loop der tijd zijn er veel verschillende indelingen gemaakt in persoonlijkheidseigenschappen.
• In de mens - Je persoonlijkheid neem je altijd met je mee, het beïnvloedt je denken, voelen en gedrag, waar en bij wie je ook bent.
• Aanpassingen aan - Je persoonlijkheid helpt je om te ‘overleven’ en om te gaan met de uitdagingen die de omgeving aan je stelt.

De meeste mensen volgen een opleiding, vinden vervolgens een baan, doen dan allerlei cursussen en veranderen weer van baan zonder dat ze ooit systematisch kijken naar hun persoonlijkheid, naar wie ze zijn. Hierdoor komt het regelmatig voor dat mensen, ondanks al hun opleiding en ervaring, toch niet gelukkig zijn in hun werk.

Persoonlijkheid zegt iets over wie je bent en is vrij stabiel. Als je vroeger als kind graag op jezelf speelde, is de kans vrij groot dat je vandaag de dag nog vrij op jezelf zal zijn. Sommige mensen zijn bijvoorbeeld vrij gevoelig, waardoor ze sneller boos of heel enthousiast kunnen zijn. De ene eigenschap leent zich beter voor een bepaalde situatie dan de andere. Voor je werk kan je persoonlijkheid heel bepalend zijn voor je functioneren. Daarom zijn er ook steeds meer werkgevers die, soms als onderdeel van een assessment, een persoonlijkheidstest afnemen.

Big Five persoonlijkheidstheorie

Een van de best gevalideerde en meest gebruikte persoonlijkheidstheorieën is de Big Five. Deze beschrijft aan de hand van vijf typeringen iemands persoonlijkheid. Deze vijf persoonlijkheidstyperingen zijn:

1. Emotioneel onbekommerd - de mate waarin we omgaan met stress, gevoelig zijn;
2. Extravertheid - de mate waarin we op de voorgrond treden of meer de kat uit de boom kijken;
3. Gewetensvolheid - de mate waarin we flexibel of meer gedreven en opgeruimd zijn;
4. Vriendelijkheid - de mate waarin we mensgericht, attent of meer zakelijk en direct zijn;
5. Openheid - de mate waarin we een academische, oorspronkelijke kijk op zaken hebben of meer praktisch zijn.

Big Five persoonlijkheidstest

De Big Five persoonlijkheidstheorie ligt ten grondslag aan zeer veel persoonlijkheidstests die wereldwijd worden afgenomen. De professionele persoonlijkheidstest van 123test meet hoe je in vergelijking met de Nederlandse beroepsbevolking scoort op de vijf kenmerken van de Big Five theorie.

Elke score op deze vijf schalen heeft voor- en nadelen. Er is dus geen goede of slechte score. Wel is het zo dat een bepaalde score beter bij een bepaalde functie of baan past. Big Five persoonlijkheidstests worden zelfs gebruikt bij relatiebemiddeling. Om te kijken om mensen qua persoonlijkheid op de lange termijn bij elkaar passen. Ook kun je op basis van een Big Five persoonlijkheidstest vaststellen hoe mensen in conflicten, thuis en op het werk, met elkaar om zullen gaan.

Lees meer over de invloed van omgeving en erfelijkheid, in het nature vs nurture vraagstuk.

¹Larsen, R., & Buss, D.M. (2002). Personality psychology: Domains of knowledge about human nature. Boston: McGraw Hill.