Constructtheorie

De Amerikaanse psycholoog George Kelly (1905-1967) is de grondlegger van de zogenaamde ‘personal construct theory’. Volgens Kelly zijn mensen ‘mentale wetenschappers’, in die zin dat ze in gedachten hypothesen maken over gebeurtenissen en dan kijken of deze hypothesen kloppen met de realiteit. Zo niet, dan stellen ze hun hypothesen – wat Kelly noemt constructen – bij. Mensen construeren dus hun eigen realiteit. Het zijn die persoonlijke en unieke constructen en hun onderlinge samenhang, die mensen de persoonlijkheid geven die ze hebben.

Een rationeel wezen

Kelly beziet de mens als een rationeel wezen, dat in staat is zelf vorm te geven aan zijn ervaringen en persoonlijkheid. Wie zijn persoonlijkheid wil veranderen, hoeft zich alleen maar bewust te worden van zijn of haar constructen en deze te vervangen door andere, betere constructen. Iemand die bijvoorbeeld last heeft van een hondenfobie moet zich bewust worden van het construct ‘honden zijn eng’ en deze leren vervangen door, bijvoorbeeld, het construct ‘sommige honden zijn eng, de meeste niet’. Dit kan door mensen bijvoorbeeld een rollenspel te laten spelen. De persoon met de hondenfobie kan bijvoorbeeld iemand spelen die neutraal tegenover honden staat. Daardoor kan de persoon gaan experimenteren met andere, positievere constructen, en deze langzaam gaan overnemen.

Lees verder over het behaviorisme van Fred Skinner.